publié par manouchedusoir, le vendredi 10 octobre 2008
Juni laatstleden, zijn wij naar de vergaderingen van de vereniging „La Rochelle Boerin“ in project gegaan om een AMAP (Vereniging voor de handhaving van een boerenlandbouw) te ontwikkelen. Het doel, eerder sympathiek, was een rechtstreeks verband tussen de verbruiker en de producent in te zetten.
Drie landbouwers antwoordden aanwezig. Dank zij AMAP, kon éen zijn cliëntèle diversifiëren, de andere de markten te stoppen om zich meer aan zijn exploitatie te wijden, de laatste overwoog om een nieuwe werknemer in dienst te nemen.
AMAP biedt een bonus aan aan de deelnemende producenten – de terugkeer naar de aarde verplicht- door het participatieve werk van de leden in de exploitatie aan te moedigen s. Voor het seizoen nutteloos derhalve om zich het hoofd te breken voor het plukken van de bonen en de erwten of het 1e aanaarden van de aardappels : de tuinders zullen gebruikersvriendelijke en noeste arbeidskrachten hebben om een band in het ontstressend kader van een prima-sfeer van landbouwseizoen te weven. Kortom arbeidskrachten klaar tot overdaad „dat alles voor mijn aardige bio-producent die me elke week mijn mand met een zoveel aardigheid“ levert.
Nochtans blijft de zenuw van de oorlog natuurlijk het geld. Wij zijn daar om drie landbouwondernemers te laten leven, niet om de wereld opnieuw te maken, men past zich aan de kapitalistische economie bij gebrek aan het te willen bestrijden. Stoere taal : de manden worden aan geboden aan de prijs van 8 euro en 16 euro .
Reeds is dat afschrikkend voor sommigen. Eerste afroming. Tijdens de vergadering, ging het vaag om een solidariteitskassa opdat de meer armen een mand kunnen hebben. Nochtans werd het idee in vijf minuten behandeld en men bleef zeer vaag op het bedrag dat aan deze kassa wordt toegekend en op wie de beslissing „zou nemen om“ aan „zijn goede arme“ zijn mand van groenten aan te bieden. Kortom de solidariteitskassa bleef slechts een bedrieglijk project. Om deel van de grote familie van AMAP uit te maken, moet men 24 rekeningen ondertekenen – cheques van tevoren die zullen gedebiteerd worden, maanden per maand. Het is „een voorschot op verbruik“.
Het is een gebiedende voorwaarde. Voor de personen onder voogdij bijvoorbeeld of eenvoudigweg die de middelen niet hebben om het geld vooruit te betalen voor wat zij de volgende maand zullen eten, is het verloren. Bij AMAP noemt men dat „in vertrouwen werken” : geen chequeboekje, geen toetreding. Voor de werklozen, leefloners, onzekeren, degenen die niet weten over hoeveel zij de volgende maand zullen beschikken,… is het de genadeslag, jij kan altijd in jouwe voorsteden terugkeren en zic afschuieren om jouw mand van biogroenten te hebben.
Een vriendin heeft het meegemaakt, we laten haar aan het woord : „In feite, had ik reeds gedurende de vergadering mijn bezorgheid over het feit 24 cheques van tevoren te moeten ondertekenen behandeld want wettelijk deze cheques konden vanaf het moment die ik ze had ondertekend en gedateerd. Het vraagstuk van vertrouwen dat men me had tegenovergesteld leek me niet overtuigend geïncasseerd worden. Het vertrouwen had slechts zich kunnen ontwikkelen op een behandeling die iedereen terugbrengt naar gelijkheid ongeacht de inkomsten. Als het om vertrouwen ging, waarom mijn engagement om per week regelmatig een mand te kopen gedurende zes maanden niet voldoende was ?
Bovendien kende ik het honderdtal aanwezigen in de zaal niet, de statuten van de vereniging werden zelfs niet ingediend. Het zag me ernaar uit dat alle garanties voor de organisatoren-producenten waren, zonder dat geen enkel aan de leden wordt toegekend.
Mijn tweede bezwaar kwam door de verplichting om zijn verbruik van mand een maand van tevoren te betalen. Het blijkt dat onze inkomsten afkomstig van lonen of uitkeringen soms over de afgesproken termijn van betaling ontvangen worden. Mijn vier manden een maand van tevoren betalen ging voor een investering die ik mij niet kon veroorloven. Ik heb niets tegen de gratis wederzijdse hulp maar men voegde er vrijwillig werk toe waartoe ik me moest verplichten. De onmogelijkheid om mijn verbruik in functie van mijn behoeften en mijn onregelmatige en onzekere financiële middelen. te regelen
Ik was zelfs niet zeker over mijn beschikbaarheid voor vrijwillig werk, gezien de wetten op het inschakkelen van onzekeren in het werk te verplichten die ons geen enkele zekerheid noch op de inkomsten noch op de vrije beschikking van onze tijd laten.
Ik heb dus beide personen belast met de boekhouding voorgesteld om het lidmaatschap (8 euro) te betalen en om in cashde aankoop van mijn manden te regelen op het moment van de verdelingen. Dit voorstel werd alsmede mijn lidmaatschap verworpen.
Aangezien ik durfte een relatieve bezorgheid bij het zien van al deze cheques neergezet zonder vele garanties door het honderdtal aanwezigen uit te zenden en dat ik probeerde op dit systeem te argumenteren dat eens te meer de onzekeren uitsluit, heeft een van de organisatoren me appart genomen : „Jij moet zeker een hoop nutteloze producten verbruiken. En trouwens jij heeft waarschijnlijk een vriendje ?“.
Hij begon me te wijzen op mijn verwanten die hadden in mijn behoeften moeten voorzien… hij beëindigden zijn preek door me teverwijten van „druktemaakster“. Ik ben weggegaan van dit avontuur met een ingestorting, met eens nog de indruk dat onzekeren onzichtbaar. zijn“
Eric en Sylvie
toevoegsel TERUGKEER OVER DE AMAP
Het artikel „ ” (AMAP = Vereniging voor de handhaving van een boerenlandbouw), heeft voor vrij talrijke reacties tot gevolg gehad. Het is graag dat wij onze kolommen vor drie postings van lezers openen :
„Ik ben vrij droevig en geschokt te lezen wat het artikel „GEEN CHEQUE, GEEN AMAP ! relateert“. Ik vind het belang van AMAP zeer enthousiastmeren en ik ben echt bedroefd, dat de initiatiefnemers van deze in Toulouse de waarden van solidariteit niet hebben begrepen die aan de basis van dit idee liggen. Ik doe een uitvoeriger antwoord dat u kunt lezen op : http://forum.decroissance.info/viewtopic.php ?p=24411#24411. » Cécile (AMAP des Volontaires, Paris XVème)
„Uw redaktie is te snel geweest want alle AMAP vereisen niet van tevoren verschillende betalingen ! Onze (Les Aigues, Bassin d’Arcachon ) vereist er slechts één, voor een maand inderdaad . Het is jammer de waardevermindering aldus te werpen over een toekomstsysteem. Ik betreur eveneens zijn selectie op het portaal rezo.net maar dat is niet van uw feit. Hartelijk“ Christian.
„Hier, aan AMAP Sergonne van Nantes, aanvaarden wij dat de personen alle maanden in cash betalen. Bovendien de verplichting gaat over slechts 6 maanden , derhalve maxi 6 cheques… en er is geen lidmaatschap van 8 euro. Veralgemeent niet ! groeten“ Françoise.
Bedankt aan degenen die de moeite hebben genomen om ons van een verschillende ervaring in kennis te stellen die in dit artikel wordt gerelateerd, dat een geleefd getuigenis was dat op de werking van een AMAP heeft, in dit geval in Charentes-Maritimes (en niet in Toulouse zoals lezers het hebben kunnen denken). Het is omdat wij voor de meest verschillende vormen van solidariteit en van weerstand aandacht hebben die het ons belangrijk lijkt om stoornissen te markeren die, als zij zich ontwikkelden, een veelbelovend idee zouden verwoesten.
Jacques.
CNT-AIT de Lille et du Hainaut-Flandres – regio Lille Hainaut Vlaanderen
PAS DE CHEQUE, PAS D’AMAP !
Réflexion suite à une discussion sur le mutualisme proudhonien et les AMAP entre autres …
PAS DE CHEQUE, PAS D’AMAP !
En juin dernier, nous nous sommes rendus aux réunions de l’association « La Rochelle Paysanne » en projet de développer une AMAP (Association pour le maintien d’une agriculture paysanne). L’objectif, plutôt sympathique, était la mise en rapport direct entre le consommateur et le producteur.
Trois agriculteurs répondirent présents. Grâce à 1’AMAP, l’un pouvait diversifier sa clientèle, l’autre stopper un marché pour se consacrer plus à son exploitation, le dernier envisageait d’embaucher un nouveau salarié.
L’AMAP offre un bonus aux producteurs participants en encourageant -retour à la terre oblige- le travail participatif des adhérents dans les exploitations. Pour la saison, inutile dès lors de se casser la tête pour la cueillette des haricots et des petits pois ou 1e buttage des pommes de terre : les maraîchers auront une main-d’œuvre corvéable et conviviale, dans l’optique de tisser des liens dans le cadre destressant d’une super-ambiance de saison agricole. Bref, une main-d’œuvre prête à en baver un coup « tout ça pour mon gentil producteur bio qui me livre chaque semaine mon panier avec tant de gentillesse ».
Cependant le nerf de la guerre reste bien entendu l’argent. Nous sommes là pour faire vivre trois exploitants agricoles, pas pour refaire le monde, on s’adapte à l’économie capitalisme à défaut de vouloir la combattre. Parlons franc : les paniers sont mis à la vente au prix de 8 euros et 16 euros.
Déjà cela est dissuasif pour certains. Premier écrémage. Durant la réunion, il fut question d’une vague caisse de solidarité pour que les plus démunis puissent avoir un panier. Cependant l’idée fut abordée en cinq minutes et on resta très flou sur la somme allouée à cette caisse et sur qui prendrait la décision « d’offrir » à « son bon pauvre » son panier de légumes. Bref, la caisse de solidarité ne reste qu’un projet illusoire. Pour faire partie de la grande famille de l’AMAP, il faut signer 24 chèques d’avance qui seront débités, mois par mois. C’est une « avance sur consommation ».
C’est une condition impérative. Pour les personnes sous tutelle par exemple ou simplement qui n’ont pas les moyens d’avancer du fric pour payer ce qu’ils mangeront le mois suivant, c’est foutu. A l’AMAP on appelle cela « fonctionner à la confiance » : pas de chéquier, pas d’adhésion. Pour les chômeurs, les Rmistes, les précaires, ceux qui ne savent pas ce qu’ils « toucheront » le mois suivant,… c’est le coup de grâce, tu peux toujours retourner dans ta banlieue et te brosser pour avoir ton panier de légumes bio.
Une amie en a fait les frais, laissons-lui la parole : « En fait, j’avais déjà abordé pendant la réunion mes inquiétudes sur le fait de devoir signer 24 chèques d’avance car légalement ces chèques pouvaient être encaissés dès le moment où je les avais signés et datés. La question de confiance que l’on m’avait opposée ne me paraissait pas convaincante. La confiance n’aurait pu s’instaurer que sur un traitement ramenant tout le monde à égalité quelles que soient les ressources. S’il était question de confiance, pourquoi mon engagement à acheter régulièrement un panier par semaine pendant six mois n’était-il pas suffisant ?
De plus, je ne connaissais pas la centaine de personnes présentes dans la salle, les statuts de l’association n’étaient même pas déposés. Il me semblait que toutes les garanties étaient en faveur des organisateurs-producteurs, sans qu’aucune soit accordée aux adhérents.
Ma seconde objection tenait à l’obligation de payer sa consommation de panier un mois à l’avance. Il se trouve que nos revenus issus de salaires ou d’allocations sont perçus à terme échu. Payer mes quatre paniers un mois à l’avance faisait figure d’un investissement que je ne pouvais me permettre. Je n’ai rien contre l’entraide gratuite mais l’on y rajoutait du travail bénévole auquel je devais m’engager. L’impossibilité de réguler ma consommation en fonction de mes besoins et de mes moyens financiers irréguliers et précaires..
Je n’étais même pas en mesure de m’engager sur ma disponibilité pour du travail bénévole, au vu des lois sur la remise au travail des précaires qui ne nous laissent aucune certitude ni sur les ressources ni sur la libre disposition de notre temps.
J’ai donc proposé aux deux personnes en charge de la trésorerie de payer l’adhésion (8 euros) et de régler en liquide l’achat de mes paniers au moment des distributions. Cette proposition fut rejetée ainsi que mon adhésion.
Comme j’osais émettre une relative inquiétude à la vue de tous ces chèques déposés sans beaucoup de garanties par la centaine de personnes présentes et que j’essayais d’argumenter sur ce système excluant une fois de plus les plus précaires, un des organisateurs m’a pris à parti : » Tu dois certainement consommer un tas de produits inutiles. Et puis tu as sans doute un copain ? ».
Il commença à me brancher sur mes proches qui auraient dû subvenir à mes besoins… il termina son laïus en me traitant de « coupeuse de cheveux en quatre ». Je suis sortie de cette aventure effondrée avec une fois encore l’impression que les précaires étaient invisibles. »
Eric et Sylvie
Ajout du Combat Syndicaliste 97 : RETOUR SUR LES AMAP
L’article « Pas de chèque, pas d’AMAP » (AMAP = Association pour le maintien d’une agriculture paysanne), a entraîné d’assez nombreuses réactions. C’est bien volontiers que nous ouvrons nos colonnes à trois courriers de lecteurs :
« Je suis assez triste et choquée de lire ce que rapporte l’article « Pas de chèque, pas d’AMAP ». Je trouve la cause des AMAP très enthousiasmante et je suis vraiment désolée que les personnes à l’initiative de celle-ci à Toulouse n’aient pas compris les valeurs de solidarité qui sont à la source de cette idée. Je fais une réponse plus circonstanciée que vous pouvez lire sur : http://forum.decroissance.info/viewtopic.php ?p=24411#24411. » Cécile (AMAP des Volontaires, Paris XVème)
« Votre rédaction a été trop rapide car toutes les AMAP n’exigent pas plusieurs paiements d’avance ! La nôtre (Les Aigues, Bassin d’Arcachon) n’en exige qu’un seul, pour un mois il est vrai. Il est dommage de jeter ainsi le discrédit sur un système d’avenir. Je regrette aussi sa sélection sur le portail rezo.net mais cela n’est pas de votre fait. Cordialement,” Christian.
« Ici, à l’AMAP Sergonne de Nantes, nous acceptons que les personnes payent en liquide tous les mois. De plus l’engagement n’a lieu que sur 6 mois, donc maxi 6 chèques… et il n’y a pas d’adhésion de 8 euros. Ne généralisez pas ! A plus » Françoise.
Merci à ceux qui ont pris la peine de nous faire part d’une expérience différente de celle rapportée dans cet article qui était un témoignage vécu sur le fonctionnement d’une AMAP, en l’occurrence en Charentes-Maritimes (et pas à Toulouse comme des lecteurs ont pu le penser). C’est bien parce que nous sommes attentifs aux formes les plus diverses de solidarité et de résistance qu’il nous paraît important de pointer des dysfonctionnements qui, s’ils se développaient, ruineraient une idée prometteuse.
Jacques.
Tiré du Combat Syndicaliste de Midi-Pyrénée n°96, par la CNT-AIT de Toulouse
CNT-AIT de Lille et du Hainaut-Flandres – regio Lille Hainaut Vlaanderen